De ultieme lens, een scleralens?

Het aanpassen van de perfect passende scleralens kan een hele uitdaging zijn. Er zijn echter wel een heel aantal argumenten te noemen waarom het kunnen aanpassen van scleralenzen een belangrijke toevoegde waarde is in de normale contactlenspraktijk.

In dit artikel wil ik ingaan op de argumenten tegen het aanpassen van scleralenzen en de argumenten waarom je juist wel scleralenzen zou moeten kunnen aanbieden aan je klanten als de doelen die de klant voor ogen heeft niet haalbaar zijn met een van de lens types uit ons “standaard” aanbod (zacht, rgp en nachtlenzen).

Scepsis

In Nederland lijkt de scleralens voorbehouden voor de zeer zieke ogen, bijvoorbeeld ogen met forse keratoconus, mislukte laseroperatie of erger. Voor deze ogen is een scleralens de enige optie, willen we nog enigszins een fatsoenlijke visus bereiken. Over het algemeen zijn dit moeilijk te managen ogen. Vaak zijn deze ogen gevoelig voor droge en snel toenemende klachten en is er het risico op zuurstoftekort bij de cornea wat weer neovascularisatie kan veroorzaken.

Ik denk dat het verstandig is deze ogen door te verwijzen naar specialisten. Echter ook voor gezonde ogen kan een scleralens veel te bieden hebben. Het zicht met een scleralens is veelal vergelijkbaar met die van een rgp-lens of beter. De kwaliteit van het zicht is dus beter dan met welke zachte of nachtlens gehaald kan worden.

En hoe zit het met het comfort van een scleralens? Ook hier scoort de scleralens goed. Vaak vergelijkbaar of zelfs prettiger dan met een zachte lens.

Dus zowel op comfort als op visus scoort de scleralens erg goed. Waar komt de scepsis rondom deze lens dan vandaan? In Nederlamd is het meest gehoorde argument het gebrek aan zuurstof wat de cornea kan bereiken. Doordat de grote lens elke vorm van traanuitwisseling afsluit.

Zuurstofgebrek?

We kunnen dit terechte punt nuanceren. Als eerste zijn de ogen waarbij de scleralenzen in Nederland nu worden toegepast veelal “ziek”. Dit kan ook inhouden dat de werking van de endotheellaag (de zuurstofpomp) verminderd is. Daarnaast wil de gebruiker de draagtijden nog wel eens fors oprekken om de hele dag nog “iets” te kunnen zien.

Verder is er technisch veel verbeterd. De lenzen zijn veel dunner geworden waardoor ze meer zuurstof doorlaten. Bovendien laten de nieuwe materialen meer zuurstof door. En de aanpaskennis en lensopties zijn veel beter geworden. Vroeger werden lenzen aangepast met een flinke “veilige” marge. Je wil tenslotte met de lens nergens de cornea raken. Deze veilige marge was ruim 10 jaar geleden vaak 500micron of meer. Tegenwoordig is de trend om te mikken op 250 micron. Hierdoor is de traanlaag veel dunner en laat dus veel meer zuurstof door.

Ook moeten we bedenken dat we beter zijn geworden in het managen van mogelijke zuurstof problemen. We passen veel nachtlenzen aan. Ook hierbij vermindert de zuurstof die de cornea bereikt flink. Eef van de Worp heeft in een paneldiscussie op de GSLS2018 de vraag voorgelegd of scleralenzen of nachtlenzen veiliger zijn. Het panel koos scleralenzen als de veiligste optie.

Hoge kosten?

Een ander gehoord punt is dat scleralenzen veel te duur zijn. Hoewel ik hier niet in wil gaan op inkoopprijzen of verkoopprijzen is er toch wel iets over te zeggen. Als eerste zijn de technologische ontwikkeling en de productie van scleralenzen hard doorgegroeid. Zo zijn de draaibanken waar de lenzen op gemaakt worden veel sneller en nauwkeurig. Dit zorgt voor snellere productietijden (vroeger kon een draaibank wel 30 min bezig zijn met 1 lens) en ook voor veel minder mislukte lenzen. Dus de productiekosten voor een fabrikant zijn lager. Ook zijn er een hoop kleinere scleralenzen bijgekomen. Waren ze ruim 10 jaar geleden zelden kleiner dan 19mm, nu zijn de meeste aangepaste scleralenzen tussen de 14 en 17mm groot. Ook dit zorgt voor een makkelijkere, snellere productie. Bovendien zijn en er kleinere buttons nodig.

En laten we eens kijken naar nachtlenzen. Ook hier zien we prijzen die een stuk hoger liggen bij RGP dan wel bij zachte lenzen. En toch zijn nachtlenzen in Nederland, het zuinige Nederland, een groot succes.